1 Chớ khoe khoang về ngày mai,Vì con không biết ngày mai sẽ ra thể nào.
2 Hãy để người khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm,Hãy dành việc đó cho người lạ, môi con đừng làm điều ấy.
3 Ðá thì nặng, cát cũng nặng,Nhưng sự khiêu khích của kẻ dại còn nặng hơn cả hai.
4 Cơn thịnh nộ quả là tàn bạo, và cơn giận cũng thật dữ dằn,Nhưng so với cơn ghen, ai dám đương đầu với nó chăng?
5 Thà rằng quở trách công khai,Hơn là thương ai thầm kín.
6 Dù bạn ta làm cho ta bị thương, ấy cũng do lòng thành mà ra,Nhưng nụ hôn của kẻ thù mới đúng là tăng thêm sự giả ngụy.
7 Ðối với người đang no, mật ong chẳng có gì hấp dẫn,Nhưng đối với người đang đói, vật đắng cũng ngọt ngon.
8 Như con chim bay lòng vòng quanh tổ nó thể nào,Con người đi lẩn quẩn quanh nhà mình cũng thể ấy.
9 Dầu thơm và hương thơm làm khoan khoái tâm hồn thể nào,Lời khuyên chân thành từ lòng bạn tốt cũng ngọt ngào thể ấy.
10 Ðừng quên bạn của con và bạn của cha con;Trong ngày hoạn nạn con đừng tính đến nhà anh chị em con,Người láng giềng ở gần tốt hơn anh chị em ruột ở xa.
11 Hãy khôn ngoan, con ơi, hãy làm cho cha vui mừng,Ðể cha có thể đối đáp với những kẻ muốn làm nhục cha.
12 Người khôn ngoan thấy hiểm nguy liền ẩn tránh,Kẻ dại dột bươn càn nên gánh vạ vào thân.
13 Hãy giữ lại chiếc áo choàng của kẻ đem cầm nó để bảo đảm cho người lạ,Nhất là khi nó dùng để bảo đảm cho một phụ nữ lăng loàn.
14 Ai dậy sớm để lớn tiếng chúc phước cho người lân cận,Thiên hạ sẽ nghĩ người ấy dậy sớm để nguyền rủa người ta.
15 Một người vợ hay tranh cãi,Giống như một máng xối cứ nhỏ nước mãi trong ngày mưa.
16 Ngăn giữ nàng cũng như ngăn giữ gió,Kiềm giữ nàng như giữ dầu lại bằng tay.
17 Như sắt làm cho sắt bén nhọn thể nào,Người làm cho người bén nhọn cũng thể ấy.
18 Người nào chăm sóc cây vả mình sẽ được ăn trái nó,Ai chăm chỉ phục vụ chủ mình ắt sẽ được tôn trọng.
19 Như nước phản chiếu gương mặt thể nào,Lòng người phản ánh bản chất của mình cũng thể ấy.
20 Âm phủ và hỏa ngục không bao giờ cảm thấy đủ,Con mắt của loài người cũng không bao giờ thấy thỏa mãn.
21 Dót để luyện bạc, lò để luyện vàng,Còn con người được thử luyện bằng lời khen mình nhận được.
22 Dù con dùng chày mà giã kẻ dại hoặc dùng cối mà xay nó,Con cũng không thể tách sự dại dột ra khỏi nó đâu.
23 Hãy biết rõ tình cảnh đàn chiên của con,Hãy chăm sóc cẩn thận đàn bò của con,
24 Vì sự giàu có sẽ không trường tồn mãi mãi,Ngay cả vương quyền cũng không truyền lại muôn đời.
25 Khi cỏ già được cắt đi, cỏ non sẽ mọc lên,Cỏ xanh trên đồi sẽ được mang về,
26 Bấy giờ bầy chiên sẽ cung cấp tiền mua quần áo,Và bầy dê sẽ trở thành tiền mua ruộng đất;
27 Con sẽ có đủ sữa dê để nuôi con,Gia đình con, và những người giúp việc trong nhà của con.