1 نیکنامی از ثروتِ عظیم برتر است؛و محبوبیت از سیم و زر، بهتر.
2 غنی و فقیر در این اشتراک دارند:خداوند آفرینندۀ هر دوی آنهاست.
3 عاقل، خطر را می‌بیند و پنهان می‌شود،ساده‌لوح پیش می‌رود و تاوانش را می‌دهد!
4 ثمرۀ فروتنی و ترس خداوند،ثروت است و عزّت و حیات!
5 در راه کج‌روان، خارها و دامهاست،اما آن که مراقب جان خویش باشد، از آنها در امان می‌ماند.
6 جوان را در رفتن به راهی که درخور اوست تربیت کن،که تا پیری هم از آن منحرف نخواهد شد.
7 غنی بر فقیر حکومت می‌کند،و بدهکار بندۀ طلبکار است.
8 آن که ظلم می‌کارد، بلا می‌دِرَوَد،و چوب خشمش می‌شکند.
9 شخص گشاده‌دست خود نیز مبارک خواهد بود،چراکه از نان خود به بینوایان می‌دهد.
10 تمسخرگر را بیرون کن که نزاع نیز خاموش خواهد شد؛مشاجره و رسوایی پایان خواهد پذیرفت.
11 آن که دوستدار پاکی دل و لطافت زبان است،از دوستی پادشاه برخوردار خواهد بود.
12 چشمان خداوند معرفت را پاس می‌دارد،او سخن خیانت‌پیشگان را باطل می‌سازد.
13 کاهل در خانه می‌ماند و می‌گوید:«شیری بیرون در کمین است!»یا «در خیابان به قتل خواهم رسید!»
14 دهان زن بیگانه گودال عمیق است؛آن که خداوند بر او غضبناک باشد، در آن خواهد افتاد.
15 حماقت در دل جوان لانه کرده است،اما چوب تأدیب آن را از او دور می‌کند.
16 آن که بر بینوایان ظلم کند تا بر مال خویش بیفزایدو یا به ثروتمندان ببخشد، تنها به ناداری گرفتار آید.
17 گوش خود فرا داشته، سخن حکیمان را بشنو؛و به تعلیم من دل بسپار،
18 چراکه دلپسند است نگاه داشتن آنها در درونتو آماده داشتن آنها بر لبانت.
19 امروز این را به تو آموختم، آری به تو،تا بر خداوند توکل کنی.
20 آیا سی مَثَل برایت ننگاشتم،از مشورت و معرفت،
21 تا کلام حقیقی و مطمئن را بر تو معلوم دارم،تا بتوانی کلمات حقیقی را نزد فرستندگان خود باز بری؟
22 بینوایان را چون ضعیفند، تاراج مکنو ستمدیدگان را در محکمه لگدمال منما،
23 زیرا خداوند به دفاع از حقِ آنها بر خواهد خاستو جان غارتگرانِ آنها را غارت خواهد کرد.
24 با مرد تندخو دوستی مکن،و با آن که زود به خشم آید، دمساز مشو،
25 مبادا راههای او را بیاموزیو جان خویش را به دام در افکنی.
26 از آنان مباش که دست می‌دهندو ضامن بدهکار می‌شوند؛
27 اگر توان پرداخت نداشته باشی،بسترت را نیز از زیرت برمی‌گیرند.
28 حدود دیرین را که پدرانت قرار داده‌اند،جابه‌جا مکن.