1 پسرم، اگر برای دیگری ضامن شده‌ایو برای بیگانه تعهد سپرده‌ای؛
2 اگر از سخنان زبانت به دام افتاده‌ایو از کلام دهانت گرفتار آمده‌ای؛
3 پس، پسرم، چنین کن تا رهایی یابی،زیرا به دست دیگری افتاده‌ای:برو و خویشتن را فروتن سازو به او التماس کن!
4 خواب به چشمانت راه مده،و نه سنگینی به پِلکهایت.
5 خود را همچون غزالی از کمند شکارچی برهان،و همچون پرنده‌ای از دام صیاد.
6 کاهِلاٰ! نزد مورچه برو،و به راههایش بیَندیش و حکمت بیاموز!
7 که او را نه فرمانده‌ای استو نه صاحبمنصب و حاکمی؛
8 با این همه، توشۀ خود در تابستان فراهم می‌کندو آذوقۀ خویش در موسم حصاد گرد می‌آورد.
9 کاهِلاٰ! تا به کی خواهی خُفت؟و از خوابِ خود کی بر خواهی خاست؟
10 اندکی خفتن و اندکی چُرت زدن،و اندکی دست بر دست گذاشتن برای استراحت،
11 و فقر همچون راهزن بر تو خواهد تاختو ناداری، به‌سان مردی مسلح.
12 شخص رذل و خبیثبا زبانی کج می‌گردد،
13 با چشم چشمک می‌زند،با پا علامت می‌دهد،به انگشت اشاره می‌کند،
14 با دلی منحرف شرارتها ابداع می‌کندو هر دَم تخم نفاق می‌پاشد.
15 از این رو، ناگهان بلا بر او نازل خواهد شد،و در دَمی، از پا در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.
16 شش چیز است که خداوند از آنها بیزار است،بلکه هفت چیز، که از آنها کراهت دارد:
17 چشمان متکبر، زبان دروغگو،دستانی که خون بی‌گناه را می‌ریزد،
18 دلی که نقشه‌های شریرانه می‌کشد،پاهایی که برای بدی تیزرو است،
19 شاهد دروغینی که دروغها می‌بافدو آن که تخم نفاق میان برادران می‌پاشد.
20 پسرم، فرمان پدر خود را نگاه دارو رهنمود مادر خویش را ترک مکن.
21 آن را همیشه بر دل خود بَربندو بر گردن خویش بیاویز،
22 که در حین راه رفتن، راهنمای تو خواهد بود؛و چون بخوابی، تو را نگاهبانی خواهد کرد؛و آنگاه که برخیزی، با تو سخن خواهد گفت.
23 زیرا آن فرمان، چراغ استو آن رهنمود، نور،و توبیخ‌های ادب‌آموز،راه حیات،
24 تا تو را از زنِ شریر حفظ کندو از زبانِ چربِ زنِ زناکار.
25 هوسِ زیبایی او در دل مپرورو مژگانش تو را اسیر مسازد،
26 زیرا زن فاحشه را به قُرصی نان می‌توان داشت،اما زن زناکار در پی صیدِ جانی گرانبهاست!
27 آیا کسی تواند آتش را در آغوش گیردو جامه‌اش نسوزد؟
28 آیا کسی تواند بر اخگرهای سوزان راه رودو پاهایش نسوزد؟
29 نیز چنین است آن که با زنِ همسایه‌اش بخوابد،زیرا هر که او را لمس کند از مجازات نخواهد رَست.
30 دزدی را که تنها برای سیر کردن شکم خود در وقت گرسنگیدزدی کند، تحقیر نمی‌کنند.
31 با این حال، اگر گرفتار شود باید هفت برابر تاوان دهد،و چه بسا که به بهای همۀ اموال خانه‌اش تمام شود.
32 اما مردی که با زنی زنا می‌کند عاری از عقل است؛آنکه چنین کند خویشتن را هلاک می‌سازد!
33 آسیب و شرم نصیبش خواهد شدو ننگش هرگز پاک نخواهد گشت.
34 زیرا غیرت، خشم شوهر را بر خواهد انگیختو چون به انتقام برآید رحم نخواهد کرد.
35 هیچ غرامتی به چشمش نخواهد آمدو هر اندازه هم که بر هدیه‌ها بیفزایی، نخواهد پذیرفت.