1 Αυτός που πιάνει πίσσα θα λερωθεί· κι όποιος συναναστρέφεται άνθρωπο εγωιστή, σ’ αυτόν θα μοιάσει.
2 Βάρος πιότερο απ’ τη δύναμή σου μη σηκώνεις, και μη συνδέεσαι με άνθρωπο πιο δυνατό από σένα και πιο πλούσιο. Πώς μπορούν να ’ναι συντροφιά τσουκάλι και καζάνι; Το ένα πάνω στ’ άλλο θα χτυπήσει και θα θρυμματιστεί.
3 Ο πλούσιος αδικεί και το καυχιέται· ο φτωχός αδικείται και πέφτει και παρακαλεί.
4 Ο πλούσιος, αν του είσαι χρήσιμος, θα σ’ εκμεταλλευθεί· αν βρίσκεσαι σε ανάγκη θα σ’ εγκαταλείψει.
5 Αν έχεις κάτι, θα προσκολληθεί σ’ εσένα και θα σου το πάρει, χωρίς καθόλου να νοιαστεί.
6 Αν σ’ έχει ανάγκη θα σ’ εξαπατήσει, θα σου χαμογελάσει και θα σου δώσει ελπίδες· φιλοφρονήσεις θα σου κάνει και θα σε ρωτήσει: «Τι έχεις ανάγκη;»
7 Με τα συμπόσιά του θα σε κάνει να ντραπείς, ώσπου να σου τα πάρει διπλά και τρίδιπλα, και τελικά θα σε περιγελάσει· έπειτα θα σε δει και δε θα σε πλησιάσει, και θα κουνήσει ειρωνικά για σένα το κεφάλι.
8 Πρόσεξε μην ξεγελαστείς και χαμηλά μην πέσεις απ’ την ανοησία σου.
9 Όταν ο ισχυρός κάπου σε προσκαλεί, στάσου επιφυλακτικός, και τόσο πιο επίμονη θα είν’ η πρόσκλησή του.
10 Μην προχωρείς πολύ μπροστά, να μη σε σπρώξουν πίσω· μακριά πολύ μη στέκεσαι να μη σε λησμονήσουν.
11 Πρόσεχε μη μιλάς στον ισχυρό σαν να είστε ίσα κι όμοια· μην παίρνεις ό,τι λέει τοις μετρητοίς· με τη φλυαρία του εσένα δοκιμάζει, λόγια σού παίρνει εκεί που εσύ αστειεύεσαι.
12 Είναι ανελέητος όποιος τα μυστικά δεν τα κρατάει, κι ούτε θα λογαριάσει αν κάποιος εξαιτίας του δαρθεί ή φυλακιστεί.
13 Τα μυστικά σου φύλαγε και πρόσεχε πολύ, γιατί σε κάθε βήμα σου σε συνοδεύει η πτώση.
14 [Όταν στον ύπνο σου ακούς αυτά τα λόγια, να ξυπνάς· σ’ όλη σου τη ζωή τον Κύριο ν’ αγαπάς κι εκείνου τη βοήθεια να ζητάς για να σε σώζει].
15 Κάθε ύπαρξη ζωντανή το όμοιό της αγαπάει· έτσι και κάθε άνθρωπος τον άλλο που είναι πλάι του.
16 Κάθε ζώο συναγελάζεται με ζώο του ίδιου είδους, κι ο άνθρωπος τον άνθρωπο συναναστρέφεται.
17 Ποια σχέση μπορεί να έχουν ο λύκος με το πρόβατο; Το ίδιο κι ο αμαρτωλός με άνθρωπο ευσεβή.
18 Σαν τι λογής η ειρήνη της ύαινας με το σκύλο; Και τι λογής η ειρήνη του πλούσιου με τον φτωχό;
19 Οι όναγροι στην έρημο, είναι το θήραμα των λιονταριών· το ίδιο κι οι φτωχοί, είναι η λεία των πλουσίων.
20 Είναι αποκρουστικό για τον περήφανο καθετί παρακατιανό· το ίδιο αποκρουστικός κι ο φτωχός είναι για τον πλούσιο.
21 Ο πλούσιος όταν κλονίζεται, βρίσκει υποστήριξη απ’ τους φίλους του· μα όταν πέσει ο ταπεινός, οι φίλοι του τον κάνουν πέρα.
22 Όταν γλιστρήσει ο πλούσιος, πολλοί είναι αυτοί που τον βοηθούν· ανοησίες λέει και τον συγχαίρουν. Όταν γλιστρήσει ο φτωχός, τον βρίζουν κι από πάνω· μιλάει με φρόνηση κι ούτε του δίνουν σημασία καμιά.
23 Μιλάει ο πλούσιος κι όλοι σιωπούν, και εκθειάζουν ως τον ουρανό τα λόγια του. Μιλάει ο φτωχός και λένε, «ποιος είν’ αυτός;» κι αν τύχει και σκοντάψει, τον σπρώχνουν για να πέσει κάτω.
24 Τα πλούτη είναι καλά, όταν δεν είν’ αμαρτωλά· κι η φτώχεια κρίνεται ως κακή στων ασεβών τα λόγια.
25 Του ανθρώπου τα αισθήματα το πρόσωπό του αλλάζουν, είτε προς το καλό είτε προς το κακό.
26 Σημάδι μιας καρδιάς ευτυχισμένης είν’ ένα πρόσωπο χαρούμενο· μα για να εφεύρει κάποιος παροιμίες πρέπει πολύ, με κόπο, να στοχαστεί.