1 Όποιος δανείζει το διπλανό του, κάνει έργο ελεημοσύνης· κι όποιος τον βγάζει απ’ τη μιζέρια του, τηρεί τις εντολές.
2 Τον διπλανό σου δάνειζε την ώρα που έχει ανάγκη, κι εσύ ό,τι δανείστηκες να το εξοφλείς στην ώρα του.
3 Κράτα το λόγο σου, κι απέναντι στους άλλους να ’σαι εντάξει, και τότε σε κάθε περίσταση ό,τι έχεις ανάγκη θα το βρεις.
4 Πολλοί τα δανεικά λεφτά νόμισαν πως τα βρήκανε στο δρόμο, και φέρνουν σε δύσκολη θέση αυτούς που τους βοήθησαν.
5 Ώσπου να πάρει κάποιος το δάνειο που θέλει, φιλάει το χέρι του δανειστή και ταπεινώνεται μιλώντας κολακευτικά για τα χρήματά του· μα όταν έρθει ο καιρός να του το επιστρέψει, όλο και αναβάλλει, βρίσκει δικαιολογίες κι επικαλείται τις περιστάσεις που τάχα είναι δύσκολες.
6 Αν καταφέρει να πληρώσει, ο δανειστής θα λάβει μόλις τα μισά· κι αυτό θα πρέπει να το θεωρεί σπουδαίο, όπως όταν βρίσκει κανείς στο δρόμο χρήματα. Αλλιώς, θα του ’χει φάει τα λεφτά του, και θα τον κάνει δίχως λόγο εχθρό· κατάρες και βρισιές θα τον πληρώνει, κι αντί να τον ευγνωμονεί θα τον ξοφλάει με προσβολές.
7 Έτσι εξαιτίας της κακότητας αυτής πολλοί αρνούνται να δανείσουν, από το φόβο μήπως δίχως λόγο τα χρήματά τους χάσουνε.
8 Ωστόσο κάνε υπομονή με τον φτωχό, μην τον αφήνεις για πολύ την ελεημοσύνη σου να περιμένει.
9 Για να υπακούς στην εντολή, βόηθησε τον φτωχό που βρίσκεται σε ανάγκη, μην τον εξαποστείλεις με τα χέρια του αδειανά.
10 Χάσε τα χρήματά σου για έναν αδερφό και φίλο· ας μη σκουριάσουν κάτω από μια πέτρα και χαμένα πάνε.
11 Διάθεσε τα πλούτη σου σύμφωνα με τις εντολές του Υψίστου· αυτό θα ’ναι για σένα πιο πολύ κι απ’ το χρυσάφι χρήσιμο.
12 Αποταμίευε χρήματα να τα ’χεις για ελεημοσύνες και θα σε σώσουν από κάθε συμφορά.
13 Τα χρήματα αυτά θ’ αγωνιστούν για σένα στους εχθρούς σου ενάντια, πιότερο κι από ισχυρή ασπίδα κι από δόρυ βαρύ.
14 Ο καλός άνθρωπος μπαίνει εγγυητής για τον πλαϊνό του· θα πρέπει να ’χει χάσει κάθε ντροπή αυτός που τον εγκαταλείπει.
15 Μην ξεχνάς όμως να ευγνωμονείς τον εγγυητή σου, γιατί αυτός έβαλε το κεφάλι του για χάρη σου.
16 Ο κακοήθης σπαταλά τα χρήματα του εγγυητή του κι όποιος δεν ξέρει τι θα πει ευγνωμοσύνη, λησμονάει εκείνον που τον έσωσε.
17 Πολλούς ανθρώπους εύπορους κατέστρεψε η εγγύηση· τους έκανε να σαλευτούν σαν το κύμα της θάλασσας.
18 Στην εξορία οδήγησε ανθρώπους ισχυρούς κι αυτοί περιπλανήθηκαν μέσα σε ξένα έθνη.
19 Ο κακός άνθρωπος που τρέχει να εγγυηθεί επιζητώντας κέρδη, θα καταλήξει στα δικαστήρια.
20 Να βοηθάς το διπλανό σου όσο μπορείς, μα να φυλάγεσαι μην τύχει και ο ίδιος μπλέξεις.
21 Η πρώτη ανάγκη στη ζωή είναι το νερό και το ψωμί, τα ρούχα και το σπίτι, για να σκεπάζουν τη γυμνότητα.
22 Καλύτερα μια φτωχική ζωή κάτω απ’ τη στέγη σου, ας είν’ και με δοκάρια, παρά συμπόσια πλούσια σε σπίτια αλλονών.
23 Να ’σαι ευχαριστημένος και με τα λίγα και με τα πολλά, και δε θ’ ακούσεις να σε κατηγορούν ότι ζητάς φιλοξενία.
24 Είναι άθλια η ζωή να περιφέρεσαι από σπίτι σε σπίτι, το στόμα σου να μην τολμάς ν’ ανοίξεις εκεί που ως ξένος κατοικείς.
25 Θα τους δίνεις εσύ να τρώνε και να πίνουν, χωρίς καμιά αναγνώριση, κι από πάνω θ’ ακούς λόγια πικρά:
26 «Έλα εδώ ξένε, το τραπέζι ετοίμασε, κι αν έχεις τίποτα στο χέρι σου, δώσ’ μου να φάω».
27 «Φύγε τώρα, ξένε, γιατί θα ’ρθεί ένα σπουδαίο πρόσωπο· ο αδερφός μου έρχεται να μείνει εδώ, χρειάζομαι το σπίτι».
28 Αυτά τα λόγια είναι σκληρά για έναν άνθρωπο ευαίσθητο, ν’ ακούει να τον κατηγορεί ο οικοδεσπότης και να τον διασύρει ο δανειστής.